مداخله هوشمندانه بانک مرکزی نرخ ارز را سربه زیرکرد/شبکههای اجتماعی ابزار التهابآفرینی دلالان
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۴۵۱۵۷
به گزارش ایرنا، بانک مرکزی پس از معرفی اوراق گواهی سکه در هفتههای گذشته، روز شنبه نیز از ابزار جدید خود با عنوان اوراق گواهی ارزی رونمایی کرد. در واقع بانک مرکزی با مداخله هوشمندانه توانست بخش گستردهای از هیجان موجود در بازار را از طرق مختلف مثل «راهاندازی سامانه برخط بازار متشکل معاملات ارز»، «عرضه ارز در شبکه بانکی»، «عرضه اوراق سکه» و «رصد مالیاتی و یارانهای خریداران ارز» کاهش داده و سبب برچیده شدن صف خریداران دلار شود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در این خصوص، «بهزاد لامعی» معاون اداره صادرات بانک مرکزی، در گفتوگویی به تشریح وضعیت بازار ارز کشور پرداخت و گفت: در کشور دو بازار رسمی و غیر رسمی وجود دارد که سهم بازار غیررسمی نامشخص و درعینحال غیرشفاف است، از سوی دیگر بازار رسمی شفاف، بزرگ و محلی برای تامین نیازهای کشور است که متاسفانه توجه بیشتر رسانهها به بازار غیررسمی بوده که عرضهکنندگان و تقاضاکنندگان متفاوتی دارد و در آن خرید و فروش ارز تابع ریسک است.
وی افزود: در روزهای اخیر شاهد بودیم که هیجانات جامعه، جابهجایی منابع بین بازارهای موازی، عوامل روانی و افزایش قابلتوجه خبرهای منفی باعث افزایش تقاضا و شکلگیری روند صعودی در بازار غیررسمی ارز شد.
این مقام مسوول در ادامه سخنان خود به اقدامات بانک مرکزی برای کنترل نرخ ارز پرداخت و ادامهداد: بانک مرکزی با آگاهی نسبت به تقاضای ایجاد شده، میزان عرضه ارز در سامانه نیما را افزایش داد، بهگونهای که در حدود 20 روز اخیر بهطور متوسط روزانه دو برابر میزان تقاضا، در سامانه نیما ارز عرضه شده است که میانگین متوسط وزنی حوالههای سامانههای نیما بین ۲۷ هزار و ۵۰۰ تا ۲۷ هزار و ۶۰۰ تومان بوده است.
وی، کنترل صفوف مقابل صرافیها را دیگر اقدام اثربخش بانک مرکزی برای مدیریت بازار دانست و گفت: ابتدا به دلیل سهولت، سامانه برخط بازار متشکل معاملات ارز شکل گرفت تا مردم بهراحتی نوبت خود را دریافت کرده و در زمان مشخص به صرافیها مراجعه کنند.
لامعی اضافهکرد: عرضه ارز در ۴۰ شعبه شبکه بانکی، از دیگر اقدامات بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز است و مقرر شده درآینده نزدیک سپردهگذاری ارزی نزد بانکها نیز نهایی شود.
تلاش رسانهای مستمر دلالان ارز برای ایجاد التهاب در بازار یکی از روشهایی است که دلالان ارز برای دامن زدن به التهابات بازار انجام میدهند، این کار را با تولید و انتشار روزانه هزاران مطلب در خصوص موضوع ارز در شبکههای اجتماعی انجام میدهند.
بهتازگی نیز موضوعی جالب توجه در برخی از این شبکهها رواج یافته است که بیان میکند قیمت دلار متناسب با رقم اختلاف نرخ تورم میان تورم حاکم بر اقتصاد امریکا و ایران (درآمد ریالی هزینه دلاری) رشد خواهد کرد که مورد تایید کارشناسان نیست.
در این خصوص «محمودی» کارشناس اقتصادی با بیان اینکه نظریههای تعیین نرخ ارز با نظریه تبیین رفتار نرخ ارز متفاوت است، تصریح کرد: اصولاً این نظریه که اگر دو کشور فاصله نرخ تورم معنادار داشتند، باید نرخ ارز متناسب با اختلاف تورم بین آنها جهش کند، به هیچ وجه علمی نیست و نتیجه گیری غلط برخی رسانهها برای دامن زدن به انتظارات جهت افزایش قیمت دلار به شمار میآید.
این موضوع به این معناست که ما ادعا کنیم چون نرخ تورم در امریکا هشت درصد و در ایران ۴۰ درصد است، پس نرخ ارز در ایران متناسب با این اختلاف نرخ تورم تعدیل خواهد شد که بهطور قطع اعتبار علمی ندارد.
وی در تشریح این موضوع، استدلال کرد: نکته نخست اینکه از مجموع ۹ نظریه علمی درج شده در کتب مرجع، فقط یک نظریه بیان میکند چنانچه نرخ ارزی افزایش پیدا کرد «ممکن» است افزایش نرخ ارز متاثر از تفاوت نرخ تورم دو کشور باشد، اما در همین نظریه هم تاکید شده «ممکن است» نه اینکه بهطور قطع این اتفاق میافتد.
محمودی افزود: نکته دوم هم این است که برای این نظریه هم دست کم ۶ پیش شرط تعیین شده است که «لزوم وجود جریان آزاد سرمایه»، «نداشتن کالای تجارت ناپذیر» یا «وجود اشتغال کامل» از جمله این پیششرط هاست.
وی اظهارداشت: از آنجا که هیچ یک از این پیششرطها در مورد روابط اقتصادی میان ایران و امریکا برای تبیین رفتار ارز وجود ندارد، پس این مدعا نیز نمیتواند اعتبار علمی داشته باشد. ضمن اینکه عنصر تحریم در این تحلیل نایده گرفته شده است.
بررسیهای میدانی از صرافیهای سطح شهر حاکی از کاهش محسوس و قابل توجه صفهای خرید است و نشان میدهد که اقدامات بانک مرکزی و هشدارهای مالیاتی و یارانهای برای کاهش فعالیت دلالان ارزی، صفهای خرید در مقابل صرافیها را که از اوایل هفته شکل گرفته بود، بسیار کاهش داده است.
جالبتر اینکه حتی معاملهگران پشتصحنه نیز ریسک خرید دلار سهمیهای را به جان نمیخرند و همین امر سبب شده است شاهد کاهش ارزش دلار در بازار باشیم.
رونمایی از بسته جدید ارزی بانک مرکزی
روز گذشته از جزئیات بسته جدید ارزی بانک مرکزی رونمایی شد. طبق اعلام بانک مرکزی، اشخاص حقیقی بالای ۱۸ سال از روز شنبه (۲۸ آبان ماه) می توانند با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی نسبت به خرید اوراق ارزی اقدام کنند. عده ای از معامله گران مدعی بودند عقبگرد نرخ دلار در بازار شبانه ممکن است ناشی از هراس بازیگران ارزی از تصمیمات جدید نهاد سیاستگذار باشد.
طبق اعلام رییس کل بانک مرکزی، این ابزار برای افرادی که نگران نوسان در بازار ارز هستند و به این دلیل خرید ارز انجام میدهند طراحی شده و به نوعی می تواند نگرانی کسانی که به دلیل حفظ ارزش ریال خود به بازار ارز مراجعه می کنند را رفع کند.
طبق نظر کارشناسان نیز در شرایطی که بخشی از تقاضاهای موجود در بازار ارز از نوع تقاضای احتیاطی است و نیاز واقعی برای واردات محسوب نمیشود این ابزار جدید میتواند جایگزینی برای رجوع به بازار ارز باشد و از آنجا که دردسرهای تامین ارز از صرافیها و دلالان اعم از حضور در صفها، نگرانی بابت تقلبی بودن ارز دریافتی، کسر مالیات، حذف یارانه و غیره را ندارد، می تواند برای بخش زیادی از متقاضیان جذاب باشد.
برچسبها دلار بازار ارز ایالات متحده آمریکا سامانه نیما بانک مرکزیمنبع: ایرنا
کلیدواژه: دلار بازار ارز ایالات متحده آمریکا سامانه نیما بانک مرکزی دلار بازار ارز ایالات متحده آمریکا سامانه نیما بانک مرکزی بانک مرکزی بازار ارز نرخ تورم صرافی ها نرخ ارز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۴۵۱۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مجلس آتشبیار معرکه است!
بالاخره تب تند افزایش نرخ ارز، پایین آمد؛ بهطوریکه در هفتهای که گذشت شاهد توقف رشد نرخ بازارهایی مالی مانند ارز، سکه و طلا و حتی کاهشیشدن آن بودیم که میتوان به وجود آمدن چنین شرایطی را ناشی از کاهش تنشهای بینالمللی و تأثیر آن بر فضای اقتصادی ایران دانست.
به گزارش هممیهن، در این وضعیت مجلس نیز به موضوع ارز ورود کرده است و رئیس مجلس برای دولت، ضربالاجل ارائه برنامه ارزی را تعیین کرده است. شاید تلاطمهای بازار ارز در چند وقت اخیر و نگرانی برای رشد قیمتها پای مجلس را دوباره به موضوع ارز باز کرده است، اما هر چه باشد میتوان امیدوار بود که بازار ارز با تدوین یا ارائه هر برنامهای باثبات شود.
محمدباقر قالیباف روز ششم اردیبهشتماه در دومین نشست بررسی مسائل ارزی خطاب به مسئولان اقتصادی دولت گفت که «تا یکشنبه هفته آینده منتظر برنامه مکتوب بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز برای بررسی در صحن علنی مجلس هستیم. در صورت ارائه نشدن این برنامه، کمیسیون و نمایندگان اقتصادی مجلس برنامه خود را ارائه خواهند کرد».
این اظهارات و تعیین ضربالاجل برای بانک مرکزی موید بحرانی بودن وضعیت ارزی است بهطوریکه مجلس حامی دولت انقلابی اکنون به یکی از منتقدان جدی مدیریت ارزی تبدیل شده است.
یکی از این انتقادها به بانک مرکزی و البته وزارت اقتصاد همواره آن بوده است که این دو نهاد از ابتدای دولت سیزدهم تاکنون برنامه خاصی برای کنترل نرخ ارز نداشتهاند؛ نکتهای که قالیباف هم در نشست اخیر در حضور وزیر اقتصاد، رئیس بانک مرکزی، معاون پارلمانی رئیسجمهور و رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید مطرح کرد و گفت: «همه اختیارهای موجود در قانون دائمی را به رئیس بانک مرکزی دادیم و هر چه ایشان در جلسه سران قوا بیان کردند قبول کردیم، اما شرایط کنونی نشان میدهد که هم رویکرد اقتصادی و هم رویکرد مدیریتی در موضوع ارز دچار اشکال است. بهطور روشن و مشخص امروزه در سیاستهای ارزی از نگاه اقتصادی دچار مشکل هستیم و طرح جامعی برای رویکرد اقتصادی در حوزه ارز وجود ندارد».
محمدرضا فرزین پیش از این گفته بود که سیاست تثبیت بازار ارز را در پیش دارند، اما مشخص نکرد که این سیاست اقتصادی قرار است چگونه پیش برود و او صرفاً به بیان این سخن عجیب اکتفا کرد که «نرخ بازار آزاد ارز را قبول نداریم. این نرخ صرفاً براساس انتظارات تورمی ناشی از اخبار منفی شکل میگیرد و بههیچوجه با واقعیات اقتصاد ما همخوانی ندارد».
سخن او با واکنشهای زیادی روبهرو شد؛ عمده واکنشها حکایت از یک نکته داشت؛ آنکه چطور رئیس بانک مرکزی که متولی مدیریت ارز است از اساس منکر نرخ ارز در بازار میشود، درحالیکه قیمتها بر همان اساس تعیین میشوند و در پی سخن فرزین این پرسش به وجود آمد که آیا رئیس بانک مرکزی که کلاً واقعیت موجودِ این روزهای اقتصاد ایران را انکار میکند و صرفاً از سیاستهای دستوری پیروی میکند، آیا قادر خواهد بود نرخ ارز را کنترل کند؟
البته این سخن عجیب فقط متعلق به فرزین نیست و احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد هم اواخر سال گذشته گفت که «نرخ ارز در بازار آزاد را به رسمیت نمیشناسیم و هدف دولت همان روشهای توافقی است و از همه ابزارها باید در ابن ارتباط استفاده شود».
این دست از سخنان در حالی است که مسئولان اقتصادی دولت هر چندوقت یکبار گزارشهایی از اقدامات خود ارائه میدهند، اما نتیجه مطلوب و ملموسی از آن اقداماتِ مطرحشده دیده نمیشود. همین موضوع در سخنان قالیباف هم به چشم میخورد؛ به نحوی که او با ذکر این احتمال که ممکن است مجلس با دولتیها به نتیجه مشترک نرسند، میگوید: «در نشست قبلی به اندازه کافی گزارش ارائه شد. دوستانِ ما در دولت باید بهطور روشن و شفاف رویکرد رو به جلو برای مدیریت بازار ارز ارائه کنند.
ما دنبال تکرار جلسات نیستیم و جلسه سومی وجود ندارد؛ بنابراین باید در مورد این موضوع به جمعبندی برسیم و نتیجه نهایی را به صحن علنی ارائه کنیم. در این رابطه با توجه به اصرار نمایندگان برای بررسی موضوع در صحن علنی، به صورت مشخص به نمایندگان گفتم اگر به جمعبندی و اتفاق نظر با دولت نرسیم، مجلس خود به جمعبندی روشن میرسد».
این روزها بار دیگر نرخ ارز یکی از مهمترین اختلافات دولت و مجلس شده است؛ هرچند باید گفت که در روزهای اخیر شاهد نزولی شدن نرخ ارز بودیم و به تبع آن، سایر بازارهای مالی نیز روند کاهشی داشتند.
بدون تردید کاهشی شدن این نرخها خواسته همگان است و باید امیدوار بود که دولت و مجلس به هر شیوهی مدیریتی جامع و علمیای برای کنترل بازار ارز دست یابند که خروجی آن ثبات در بازار مالی و حتی سرمایهای باشد.
یحیی آلاسحاق، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق نیز در واکنش به کاهشی شدن قیمت ارز از کاهش قیمت دلار خبر داده است و اعلام کرده «احتمال دارد دلار به دامنه ۵۰هزار تومان برگردد.»
قبول نداشتن نرخ ارز بازار حرفی غیرعلمی استمرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در پاسخ به این پرسش که دولت چرا نمیتواند از پسِ مدیریت نرخ ارز برآید؟ گفت: «همیشه گفتهام و بازهم میگویم که نرخ ارز در ایران بیش از اینکه متأثر از سیاستهای داخلی و بانکی باشد، متأثر از عوامل بیرونی است و کنترل چندانی بر آن وجود ندارد. این موضوع منافاتی با این واقعیت ندارد که در حوزه کنترل نرخ ارز هم کوتاهیهای زیادی از سوی دولت شده است.
به هر حال مادامی که عوامل خارجی مانند جنگ غزه یا تنش با اسرائیل وجود داشته باشد، نرخ ارز میتواند افزایش یابد. رئیس بانک مرکزی خوشحال بود که مدتی نرخ ارز ثابت مانده است، اما همه اقتصاددانها میدانستند که این ثبات موقت است و با اولین تنش خارجی بالا میرود. در داخل هم که سیاستگذاری دولت اقتصادی نیست و بیشتر در پی مسائل حاشیهای است.
در مجموع من تصور نمیکنم بانک مرکزی و حتی همین مجلس که حالا منتقد شده است، بتوانند کاری بیش از آنچه تاکنون دیدهایم انجام دهند و مانند سابق نرخ ارز در ایران متأثر از عوامل خارجی خواهد بود و هر چه به انتخابات آمریکا نزدیک میشویم هم محور نرخ ارز صعودی میشود».
او درباره اینکه دولت در مقطع کنونی چه کاری برای کنترل نرخ ارز از دستش برمیآید، گفت: «بهطور کلی دولت در حوزه اقتصادی از ابتدا ضعیف بوده و حالا هم ضعیف است و تیم اقتصادی دولت تیم قدرتمندی نیست؛ چه مدیران بانک مرکزی و چه مدیران وزارت اقتصاد، اما به هر حال دولت اکنون که میگوید فروش نفت خوبی داریم، یعنی ارز هم در اختیار دارد و میتواند مدیریت کند، اما در حوزه عرضه ارز با احتیاط رفتار میکند و در عرصه تقاضا هم قادر به مدیریت نیست».
این استاد دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه این سخن از سوی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی که نرخ ارز بازاد آزاد را قبول نداریم، چقدر علمی است؟ بیان کرد: «من واقعاً نمیفهمم این چه حرفی است که دو مسئول عالیرتبه اقتصادی کشور یعنی وزیر اقتصاد و رئیس بانک مرکزی میزنند. واقعاً قابل فهم نیست، زیرا هیچ مبنای علمی و تخصصی ندارد. در بسیاری از اقلامها ارز آزاد برای واردات استفاده میشود؛ یعنی خود دولت بهتر از هر کسی میداند کشور فقط محدود به همان اقلامی نیست که ارز دولتی دریافت میکنند و بسیاری از کالاها با ارز غیررسمی خریداری میشوند حتی بعضی از اقلام اساسی. حتی میشود گفت ۸۰ درصد از واردات ما با ارز آزاد است و من میگویم این حرف اگر نگوییم بچهگانه است، اما حتماً غیرعلمی است».
افقه درباره جراحی اقتصادی دولت و حذف ارز دولتی از بسیاری از کالاها و آثار این اقدام بر معیشت مردم گفت: «دولت تحت تأثیر یکسری پیشنهادها و مشورتها سومین جراحی اقتصادی را در تاریخ پس از انقلاب انجام داد. دو جراحی دیگر یکی در دولت آقای هاشمیرفسنجانی بود و دیگری در دوره آقای احمدینژاد و سومی هم که در همین دولت کنونی. در هر سه مقطع دولتها تحت عنوان اصلاحات اقتصادی فقط دست به آزادسازی قیمتها زدند که هر سه تجربه با شکست مواجه شد و هزینهاش را مردم دادند و بار فشارش را هم مردم تحمل کردند. واقعیت این است که مشکلات اقتصادی ایران لزوماً ریشه اقتصادی ندارند و دولت باید نگاهش به عرصه بینالمللی را تغییر دهد. ما در ابتدا باید اول به سمت اصلاحات غیراقتصادی حرکت کنیم تا در ادامه نتایجش در اقتصاد هم مشاهده شود تا مردم بیش از این تحت فشار قرار نگیرند».
او ضمن انتقاد به عملکرد اقتصادی مجلس مطرح کرد: «اینکه مجلس میگوید اگر دولت به طرحی نرسد، خودمان طرح میدهیم با یک نکته مهم مواجهه است؛ اینکه اگر دولت طرحی نداشته باشد، مجلس قرار است طرح خود را تبدیل به قانون کند یا خیر؟ اما موضوع این است که مجلسیها فرار رو به جلو میکنند و به نوعی میخواهند چنین القاء کنند که خودشان هیچکاره بودهاند؛ در صورتیکه همین نمایندگان بارها و بارها دولت را تأیید کردهاند و به همین وزرایی که حالا محل نقد قرار گرفتهاند و حتی وزرایی که خود دولت چندی بعد از شروع به کارشان کنار گذاشت، از سوی همین مجلس رأی اعتماد گرفته بودند. همین مجلسیها که اکنون در مقام انتقاد برآمدهاند هم در کنار دولت مسئول نابسامانی موجودند».
مجلس آتشبیار معرکه استکامران ندری، اقتصاددان و استاد دانشگاه، درباره میزان سهم دولت در نابسامانی بازار، گفت: «به دولت در زوایایی میشود انتقاد کرد و حتماً دولت برنامهای اقتصادی بهتر از دولتهای قبل ندارد، اما واقعیت این است که دست دولت هم خیلی باز نیست. من متوجه نمیشوم که چرا باید این نوساناتی که در چند هفته قبل داشتیم را منتسب به دولت کنیم، زیرا بیشتر نوسانات اخیر ریشه در تحولات یا به تعبیر بهتر مناقشات منطقهای و بینالمللی داشته است و در بازار ارز نگرانیهایی را ایجاد کرد و منجر به افزایش نرخ آن شد؛ بنابراین مشکل اصلی در این حوزه به سیاستهای خارجی و روابط کشور با دنیا و نقشی که ما در این بین بازی میکنیم، برمیگردد. البته میشود به بانک مرکزی انتقادهایی را مطرح کرد؛ از جمله اینکه چرا از ابزار بهرههای بانکی بهتر استفاده نمیشود، اما اینکه بگوییم نرخ ارز یکسره متأثر از عملکرد دولت است، حرف دقیقی نیست».
او درباره عملکرد اقتصادی مجلس هم بیان کرد: «انتقادی که اکنون مجلسیها به دولت میکنند، به نظرم وارد نیست. آنها اگر میخواهند کاری بکنند مثلاً میتوانند قانونی وضع کنند که دولت مکلف شود روابطش را با دنیا عادی کند. نه تنها چنین کاری نمیکنند بلکه خود همین نمایندگان مجلس در بزنگاههایی آتشبیار معرکه بودهاند و سعی نکردهاند مشکلی را حل کنند.
موضعگیریهای مجلس چه در عرصه داخلی و چه در عرصه خارجی گاهی باعث ملتهبشدن اوضاع میشود. وارد مصادیقش نمیشوم، اما مصادیقش کم نیست. فقط به ذکر این نکته توجه کنیم که همین مجلس که حالا منتقد شده است در حوزه داخلی و در عرصه اجتماعی کاملاً فضا را ملتهب میکند و در حوزه خارجی هم باعث میشود التهابات افزایش یابد. مجلس برای رفع مشکلات کار خاصی نکرده که حالا منتقد شده است.
باز هم میگویم که دولت هم باید در معرض نقد قرار بگیرد، اما نقد درست. مجلس به جای اینکه برای رفع مسائل کمک کند سعی میکند آتشبیار معرکه باشد و بر طبل درگیری بکوبد به جای اینکه در صدد ایجاد آرامش باشد؛ چه در سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی».